Muzyka i media w pracy nauczyciela – wychowawcy małego dziecka
DOI:
https://doi.org/10.24195/artstudies.2024-1.1Ключові слова:
muzyka, media, nauczyciel-wychowawca, praca, małe dziecko.Анотація
W pracy podjęto dyskurs ukazujący muzykę i media w pracy nauczyciela-wychowawcy małego dziecka. Doprecyzowano użytą na rzec przygotowanego artykułu terminologię. „Muzyka” jako pojęcie stanowi bezpośredni odnośnik do aktywności muzycznej, rozumianej jako spontaniczna chęć dziecka do uczestniczenia w zabawie przy muzyce i do muzyki. „Media” to nic innego jak sprzęt informatyczny i platformy komunikacyjne towarzyszące postępowi cyfryzacji, które przyczyniły się do metamorfozy środowiska społecznego i edukacyjnego. „Nauczyciel-wychowawca” jest osobą podejmującą pracę na rzecz opieki i wychowania małego dziecka. Jednostki oczekującej przemyślanych oddziaływań wspierających jej całościowy rozwój, stymulacji polisensorycznej oraz bezpieczeństwa, uwagi i akceptacji w dialogu, a także budowania więzi i relacji. Pedagog małego dziecka w tym względzie często posługuje się „e-umiejętności”, w celu wzmocnienia swojej sprawczości. W tekście podkreślono szanse i zagrożenia wynikające z mediatyzacji przestrzeni społecznej, w tym edukacyjnej. Celem artykułu jest ukazanie, z perspektywy analizowanej literatury przedmiotu i prowadzonych badań, problematyki korzystania nauczycieli z mediów cyfrowych w procesie stymulowania aktywności muzycznej małego dziecka. Wskazanie szans i zagrożeń oraz ograniczeń wynikających z ich wprowadzania do procesu opieki, wychowania i edukacji, ujawniających się zwłaszcza z perspektywy nauczania zdalnego i tradycyjnego. Analiza została przygotowana na podstawie kwerendy literatury, relacji z wywiadów oraz przemyśleń i doświadczeń autora. Wyniki eksploracji ukazały dużą mobilność badanych w poszukiwaniu z użyciem mediów cyfrowych materiału metodycznego i muzycznego w osnowie użytecznych zabaw i muzycznych form aktywności dziecka. Wskazały również ważność bezpośredniego oddziaływania muzycznego, prowadzonego w dialogu dorosłydziecko, w procesie edukacji i wychowania realizowanym na propedeutycznym etapie. Rekomendacją pracy stało się podkreślenie strategii powolnego i ostrożnego wprowadzania mediów do edukacji muzycznej małego dziecka, nie zaniedbując radosnego muzykowania. Istotność prowadzonego w dialogu bezpośredniego oddziaływania muzycznego budzi radość i zaciekawienie wychowanka propedeutycznymi formami muzykowania.
Посилання
Aquilar, M., et al. (2011). Wielki podręcznik dla nauczycieli żłobków i przedszkoli: zagadnienia teoretyczne, zabawy, pomysły, scenariusze. Od narodzin do wieku szkolnego. Przekł. A. Polesek, K. Zachariasz, Kielce: Jedność.
Bąk, A. (2015). Jak małe dzieci korzystają z urządzeń mobilnych? Raport na podstawie danych zebranych od rodziców. Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 14 (3), 55–82.
Bonna, B. (2005). Rodzina i przedszkole w kształtowaniu umiejętności muzycznych dzieci: zastosowanie koncepcji Edwina E. Gordona. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Czelakowska, D. (2007). Inteligencja i zdolności twórcze dzieci w początkowym okresie edukacji. Rozpoznawanie i kształcenie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Głuska, A.A. (2012). Rozwój zmysłu słuchu i muzycznej wrażliwości od okresu prenatalnego do wieku przedszkolnego. W: E. Czeniawska (red.), Muzyka i my. O rożnych przejawach wpływu muzyki na człowieka (s. 27–40). Warszawa: Difin.
Gordon, E.E. (1997). Umuzykalnienie niemowląt i małych dzieci. Tłum. E. Kuchtowa, A. Zielińska, Kraków: Zamiast Korepetycji.
Izdebska, J. (2001). Rodzina. Dziecko. Telewizja. Szanse wychowawcze i zagrożenia telewizji. Białystok: Trans Humana.
Juszczyk, S. (2007). Cele i zadania technologii informacyjnej i edukacji medialnej. W: B. Siemieniecki (red.). Pedagogika medialna. Podręcznik akademicki, t. 2 (s. 28–29). Warszawa: PWN.
Kataryńczuk-Mania, L., Kołodziejski, M., Kisiel, M. (2018). Orientacje w metodologii badań edukacyjnomuzycznych. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Kielar-Turska, M. (2000). Średnie dzieciństwo. Wiek przedszkolny. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.). Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka (s. 83–129). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kisiel, M. (2022a). Aktywność muzyczna młodzieży akademickiej w przestrzeni zdalnego nauczania: eksploracyjno-aplikacyjna optyka kształcenia nauczycieli wczesnej edukacji. W: E. Pasternak-Kobyłecka, M. Kabat (red.). Nauczyciel. Czas, przestrzeń, szkoła i otoczenie i jego (nie)znany wymiar (s. 99–119). Toruń: Adam Marszałek.
Kisiel, M. (2022b). Muzyczne zmagania nauczycieli wczesnej edukacji w przestrzeni zdalnego nauczania: z doświadczeń śląskich nauczycieli nauczania początkowego. W: E. Kochanowska, R. Majzner (red.). Wybrane współczesne problemy edukacji ogólnokształcącej i artystycznej: w stronę kompetencji kluczowych (s. 240–256). Toruń: Adam Marszałek.
Krauze-Sikorska, H. (2016). Determinanty fizycznego i psychospołecznego rozwoju małego dziecka. W: H. Krauze-Sikorska, K. Kuszak, G. Rura, K. Sadowska (red.). Dziecko do lat trzech w systemie opieki i edukacji. Źródła wsparcia i zagrożenia (s. 15–43). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
McLuhan, M. (2004). Zrozumieć media. Przedłużenia człowieka. Przeł. N. Szczucka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne.
Nowicka, E. (2017). Warunki prawidłowego wychowania medialnego w rodzinie. Wychowanie w Rodzinie, XVI (2), 35–44. doi: 10.23734/ wwr20172.035.044.
Nowicka, E., Walas, B. (2018). Edukacja medialna dzieci w wieku przedszkolnym. Edukacja – Technika – Informatyka, 6 (26), 151–156. doi: 10.15584/ eti.2018.4.20.
Pisarek, W. (2006). Słownik terminologii medialnej. Kraków: Universitas.
Radwańska, M., Wysłowska, O. (2016). Muzyka w żłobku – refleksje nad praktyką. Problemy Wczesnej Edukacji, 2 (33), 204–2019.
Sadowska, K. (2016). Żłobek jako miejsce fundamentalnej edukacji muzycznej małego dziecka. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 11, 3 (41), 239–254.
Schultz, W. (2004). Reconstructing Mediatization as an Analitical Concept. European Journal of Communication, 19, 87–101.